Điều trị phục hồi sau tai biến cho bệnh nhân liệt nửa người

Để cải thiện di chứng và phòng ngừa đột quỵ tái phát, việc tuân theo một chế độ sinh hoạt, luyện tập và dinh dưỡng hợp lý là những yếu tố rất quan trọng góp phần rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả phục hồi. 

Sau đây là một số thông tin cần thiết về phương pháp điều trị phục hồi và chế độ dinh dưỡng dành cho người đang chăm sóc bệnh nhân.

Tập luyện 

Điều trị phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não sẽ giúp bệnh nhân sống tương đối độc lập hơn, tự chăm sóc và hòa mình với xã hội tốt hơn.

Phương pháp điều trị phục hồi có thể thực hiện ngay sau khi bệnh nhân thoát khỏi từ khi còn ở bệnh viện sau khi sức khỏe đã ổn định và tiếp tục tại gia hoặc tại các trung tâm điều trị phục hồi trong một thời gian.

Đối với trường hợp nhẹ hơn, cần có một kế hoạch cụ thể về giờ giấc tập luyện hằng ngày. Cố gắng để người bệnh tự làm ở mức tối đa, người nhà chỉ hỗ trợ hoặc giúp đỡ khi bệnh nhân không thể tự làm được. Sẽ tốt hơn nếu gia đình có điều kiện nhờ một nhân viên vật lý trị liệu hướng dẫn bệnh nhân tập luyện tại nhà hoặc đến các trung tập điều trị phục hồi.

Quá trình tập luyện đòi hỏi sự kiên trì của cả bệnh nhân và người hướng dẫn. Nên duy trì việc này cả khi các di chứng đã được phục hồi.

Dinh dưỡng 

Nên dùng dạng thức ăn mềm, dễ tiêu, như cháo, súp, sữa, nước hoa quả tươi. Tránh các thức ăn to, cứng, nóng dẫn đến khó nuột hoặc dễ hóc sặc. Kiêng sử dụng các chất béo và chất kích thích (rượu, bia, chè đặc, cà phê); hạn chế dùng muối ở bệnh nhân khi đã ổn định (7-14 ngày sau tai biến), có thể ăn bằng đường miệng hay nuôi qua ống thông dạ dày, cần được bổ sung bữa ăn nhiều chất đạm (có trong thịt, cá, trứng, sữa…)

Năng lượng cần được cung cấp là khoảng 25 kcal/kg cân nặng, năng lượng từ đạm nên chiếm 20-25% và từ tinh bột chiếm khoảng 50% tổng nhu cầu năng lượng. 

Sau tai biến mạch máu não, quá trình sửa chữa tổn thương não phóng thích một lượng lớn gốc tự do làm tổn thương mô não nhiều hơn khiến tỉ lệ tái phát bệnh ngày càng cao. Vì thế, trong khẩu phần cần cung cấp đủ các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa bổ sung vitamin C (có nhiều trong nước ép cam, bưởi; các loại trái cây và quả như kiwi, dâu, cà chua); Vitamin E (có nhiều trong hạt hướng dương, hạt dẻ, đậu phộng)…

Đặc biệt hai hoạt chất Anthocyanin và Pterostilbene có nhiều trong blueberry có khả năng trung hòa, chống gốc tự do mạnh mẽ giúp cải thiện lưu lượng máu lên não phòng ngừa tai biến tái phát.

Phòng ngừa tái phát

Tai biến mạch máu não có khả năng tái phát cao. Do đó, người bệnh cẩn thận giữ mình khi thời tiết chuyển lạnh vào mùa đông. Tránh tắm khuya và tránh vận động thể lực quá mức như mang vác nặng, chạy nhanh…

Trong chăm sóc não sau đột quỵ, gần đây, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra hoạt chất sinh học thiên nhiên Anthocyanin, Pterostilbene có trong Blueberry (xuất xứ Bắc Mỹ) có tác dụng đặc hiệu trong chăm sóc não, kiểm soát gốc tự do. Hai hoạt chất này có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa các gốc tự do giúp bảo vệ tế bào thần kinh và mạch máu não.

Đồng thời các chất này còn kích hoạt các men chống gốc tự do tự nhiên của cơ thể, hạn chế tổn thương não, góp phần ngăn chặn tình trạng xơ vữa mạch máu nặng hơn và hạn chế hình thành cục máu đông (huyết khối) mới; giúp khơi thông dòng máu lên não, cải thiện tình trạng thiếu máu não, giúp hỗ trợ quá trình phục hồi các chức năng não, phòng ngừa tai biến mạch máu não tái phát.

Chuyên gia tư vấn tâm lý lưu ý, người bệnh trong gia đoạn này trải qua cú sốc tinh thần vì có cảm giác trở thành vô dụng, buông xuôi, trầm cảm, không có động lực cũng như nghị lực để vươn lên. Vai trò của người lúc này là rất quan trọng. Bên cạnh việc chăm sóc bằng chế độ dinh dưỡng, hỗ trợ người bệnh tập luyện, khuyến khích người bệnh tự làm, tự chăm sóc bản thân, cần thường xuyên động viên, bày tỏ sự quan tâm để người bệnh mau chóng phục hồi.